Burn out Protocol

PDF versie

Dit protocol voor burn-out is opgebouwd uit kerninterventies. Het kan zowel online als blended worden uitgevoerd en is gebaseerd op bestaande protocollen, wetenschappelijke bronnen en de ggz zorgstandaarden waarbij we gebruik maken van NiceDay. Binnen deze behandeling benadruk je krachten, vergroot je het vertrouwen en stimuleer je een actieve werkhouding. Daarbij faciliteer je autonomie door aanmoediging en motivatie, gezamenlijke besluitvorming en het betrekken van naasten. Op basis van de persoonlijke situatie en klachten van je cliënt kun je ondersteunende artikelen inzetten, inspiratie hiervoor staat onderaan het protocol.

Dit protocol geeft de therapeut handvatten en inspireert bij wat er allemaal mogelijk is binnen NiceDay. Het protocol is opgebouwd uit kerninterventies, die ingezet kunnen worden op basis van de beoordeling van de therapeut. Het protocol hoeft dus niet strak gevolgd te worden, maar kan je juist aan laten sluiten op de situatie en klachten van je cliënt.

Kerninterventies

De CGT behandeling voor Burn-out bestaat uit de volgende kerninterventies:
📖  Psycho-educatie
📈 Klachtenreductie
🧪 G-schema’s en gedragsexperimenten
💼 Werkhervatting (optioneel)
🔁 Terugvalpreventie

Overige mogelijke interventies:

• In overleg kun je farmacologische therapie als aanvulling op de CGT behandeling inzetten.
• Mindfulness
   

De volgorde
De behandeling wordt gestart met psycho-educatie over burn-out en CGT. Nadat de klachten zijn geïnventariseerd, ligt de focus op klachtenreductie. Daarna kan de cognitieve therapie gestart worden. Vervolgens kan gekozen worden voor de extra module werkhervatting en werkgerichte interventies. De behandeling wordt afgesloten met terugvalpreventie.

Het tempo en de frequentie
Afhankelijk van de ernst van de klachten, de effectiviteit van de therapie en de keuze om wel of geen werkhervatting mee te nemen, kun je ervan uitgaan dat de duur ongeveer 10 tot 14 sessies bedraagt. Het advies is om aan het begin van de behandeling frequente sessies in te plannen. Het is - in het kader van verwachtingsmanagement - belangrijk om samen met je cliënt afspraken te maken over de duur van de behandeling. 

Outcome feedback (OMQ en SMQ)
Om de voortgang goed te monitoren kun je gebruik maken van twee korte (5 vragen) vragenlijsten die rondom iedere sessie worden afgenomen. Vooraf is dit de Outcome Measurement Questionnaire (OMQ) over de ernst van de klachten. Na iedere sessie wordt de Session Measurement Questionnaire (SMQ) afgenomen, om de kwaliteit van de behandelsessie en werkrelatie te evalueren. De handleiding vind je hier. De resultaten bespreek je zo nodig met je cliënt.

Flexibele tijd

Flexibele tijd is de tijd die je  buiten de sessies om aan je cliënt spendeert (bijv. chatten, het sturen van psycho-educatie of schrijven van een sessie notitie). Zo blijf je betrokken bij je cliënt en kan je de voortgang goed monitoren. Je kunt zelf beoordelen hoeveel tijd er nodig is per cliënt. Zoek je meer inspiratie over wat je kan doen, bekijk dan in dit artikel.

Het betrekken van naasten
Bespreek met je cliënt of en hoe het sociale netwerk betrokken kan worden. De omgeving kan het behandelproces zowel faciliteren als soms onbedoeld belemmeren door het in stand houden van de klachten. Hoe je de naasten kunt betrekken lees je hier. 

📖 Kerninterventie Psycho-educatie

Het doel van Psycho-educatie is om je cliënt uitleg te geven over burn-out en voor te bereiden op een van de volgende kerninterventies door te starten met klachtenregistratie. Dit duurt gemiddeld 1-2 sessies.
Verdieping kerninterventie psycho-educatie

Sessie (1 of 2 sessies): 35 min

Wat kun je doen?

• Geef uitleg over outcome feedback (de OMQ en SMQ)
• Bespreek de psycho-educatie en check of er vragen zijn. 
• Bespreek samen met cliënt het doel van de behandeling.
• Bespreek of het sociale netwerk betrokken kan worden bij de behandeling.
• Stel samen realistische en haalbare behandeldoelen op en maak eventueel crisis afspraken. Als er sprake is van suïcidaliteit is het belangrijk om dit wekelijks te monitoren.
• Bespreek het doel van klachtenregistratie en start met registreren. 
  Gebruik hier bijvoorbeeld de trackers:  Spanning of Energie of Vermoeidheid
  en/of kies een andere relevante tracker, bijvoorbeeld: Rust en ontspanning of Assertiviteit of Overprikkeld of Cognitieve klachten
  De voorkeur is om op basis van de belastbaarheid van je cliënt dit zo frequent mogelijk bij te laten houden. (Tip: stel notificaties in!)
• Plan de volgende sessie in overleg met cliënt. Plan eventueel vooruit als je dat prettig vindt. Zet de OMQ en SMQ aan.
• Voorbeelden van oefeningen en opdrachten om thuis te doen:
  • Klachtenregistratie en vul de geactiveerde Trackers in zoals besproken.
  • Bespreek met cliënt of zij de gespreksnotities willen maken en leg uit hoe zij dat kunnen doen. 
• Stuur aan op het lezen van de gestuurde psycho-educatie wanneer  de cliënt dit nog niet heeft gedaan.
• Vraag je cliënt om de SMQ in te vullen na de sessie.
• Vraag je cliënt om een tijdlijn te maken van het verloop van zijn burn-out klachten en relevante gebeurtenissen.

📈 Kerninterventie Klachtreductie

Klachtreductie heeft als doel om lichamelijk herstel te bevorderen. Via klachtenregistratie breng je de relevante klachten in kaart om vervolgens samen praktische oplossingen te bedenken om klachten te voorkomen of verminderen. Gemiddeld besteed je hier minstens 3 sessies aan, maar het kan relevant zijn om dit de gehele behandeling te blijven monitoren.
Verdieping kerninterventie Klachtreductie

Sessie 1: 35 min

• Bespreek de klacht registratie en neem de afgelopen dagen door.
• Maak een dagprogramma samen met je cliënt. Bespreek het belang van een goede dagindeling en zinvolle en plezierige tijdsbesteding.
• Benadruk het belang van een gezonde levensstijl. Bespreek veranderingen in levensstijl als dit relevant is voor de cliënt.
• Introduceer ontspanningsoefeningen. Moedig de cliënt aan om dit zo vaak mogelijk te doen.
• Voorbeelden van oefeningen en opdrachten om thuis te doen:
  • Doorgaan met klachtenregistratie aan de hand van Trackers.
  • Neem - indien nodig - de lijst van plezierige activiteiten door.
  • Spreek tijden af om ontspanningsoefeningen te doen. Zet reminders aan.
• Stuur aan op het lezen van de gestuurde psycho-educatie wanneer  de cliënt dit nog niet heeft gedaan.
• Vraag je cliënt om de SMQ in te vullen na de sessie.

Sessie 2: 35 min

• Opvolgen van de klachtenregistratie en neem de afgelopen dagen door.
• Bespreek de wijzigingen in de dagstructuur en leefstijl en breid dit indien mogelijk uit. Focus met name op energiegevende en -kostende activiteiten.
• Voorbeelden van oefeningen en opdrachten om thuis te doen:
  • Doorgaan met klachtenregistratie en vul de geactiveerde Trackers in zoals besproken.
  • Doorgaan met ontspanningsoefeningen.

Sessie 3: 35 min

• Opvolgen van de doorlopende klachtenregistratie en bespreek de wijzigingen in de dagstructuur.
• Leg uit wat het doel is van het zelfcontroleprogramma om de tekenen van overbelasting te herkennen en de opbouw van klachten te voorkomen. Bedenk vervolgens maatregelen in het kader van zelfcontrole.
• Voorbeelden van oefeningen en opdrachten om thuis te doen:
  • Doorgaan met klachtenregistratie en vul de geactiveerde Trackers in zoals besproken.
  • Doorgaan met ontspanningsoefeningen.
  • Monitor de zelfcontrole signalen en maatregelen.

🧪 Kerninterventie G-schema’s & Gedragsexperimenten

Het doel van G-schema’s en Gedragsexperimenten is om de rol van niet-helpende gedachten bij ongewenst gevoel of gedrag te onderzoeken en te toetsen aan de realiteit. Je inventariseert en daagt niet-helpende gedachten uit door middel van het G-schema en stelt gedragsexperimenten op om nieuw gedrag uit te voeren in de praktijk. Gemiddeld duurt dit minstens 6 sessies.
Verdieping kerninterventie G-schema’s
Verdieping kerninterventie gedragsexperimenten
 

Sessie 1 35 min

• Geef uitleg over het doel van Cognitieve Therapie en besteed extra aandacht aan de rol van leefregels.
• Vul - indien gewenst - samen het Cognitieve Model in.
• Vul samen stap 1 van het G-schema in.
• Monitor het doorzetten van klachtenregistratie.
• Voorbeelden van oefeningen en opdrachten voor thuis:
  • Dagelijks stap 1 van het G-schema invullen. Zet een reminder aan.
     

Sessie 2 35 min

• Bespreek het huiswerk en monitor of de cliënt alles begrijpt. Geef eventueel extra uitleg over gevoelens, gedachten en gedrag.
• Bekijk samen stap 1 van de ingevulde G-schema’s en onderzoek samen kerngedachten en leefregels onderliggend aan de niet-helpende gedachten. Hier kun je bijvoorbeeld een techniek als de ‘neerwaartse pijltechniek’ voor gebruiken.
• Vul daarna samen met je cliënt stap de vervolgstappen 2 en 3 in. 
• Monitor het doorzetten van klachtenregistratie.
• Voorbeelden van oefeningen en opdrachten voor thuis:
  • Dagelijks een G-schema invullen. Zet een reminder aan.
  • Oefenen met het uitdagen van niet-helpende gedachten.
  • Oefenen met formuleren van helpende gedachten.

Sessie 3 35 min

• Bespreek het huiswerk en monitor of de cliënt alles begrijpt.
• Bekijk de ingevulde G-schema’s (stap 1 t/m 3) en bespreek niet-helpende en helpende gedachten of leefregels.
• Ondersteun - indien nodig - met het formuleren van helpende gedachten. Je kunt hier ook andere cognitieve technieken voor inzetten. 
• Bespreek samen mogelijk aanwezige denkstijlen.
• Monitor het doorzetten van klachtenregistratie.
• Voorbeelden van oefeningen en opdrachten voor thuis:
  • Vul dagelijks een G-schema in. Eventueel met reminder.
  • Oefen met het uitdagen van niet-helpende gedachten en formuleer van helpende gedachten.
  • Oefen met het ophalen van of herinneren aan helpende gedachten.
  • Oefen met het signaleren van denkstijlen.
     

Sessie 4 35 min

• Maak een lijstje van alle helpende gedachten en laat de cliënt ze op een kaartje schrijven om bijvoorbeeld op een prominente plek op te hangen.
• Zet - indien nodig - alternatieve uitdaagtechnieken of cognitieve technieken in zoals Neerwaartse pijltechniek, Meerdimensionaal evalueren, Taartpunttechniek, Kosten-batenanalyse, Kansberekeningen, Rollenspellen, Flash- of copingcards, Imaginatie, imaginatie met rescripting. 
• Voorbeelden van oefeningen en opdrachten voor thuis:
  • Vul dagelijks een G-schema in. Eventueel met reminder.
  • Oefen met het uitdagen van gedachten en formuleren van helpende gedachten. 
  • Indien relevant: focus op het opstellen van helpende gedachten, kerngedachten en leefregels.
  • Hang kaartjes met helpende gedachten op of stel reminders in met helpende gedachten in de app
  • Oefen met imaginatie na het formuleren van helpende gedachten.

Voordat je begint met de uitvoer van gedragsexperimenten is het belangrijk dat de cliënt goed in staat is om helpende gedachten te formuleren. Hoe lang dit duurt verschilt per cliënt. 

Sessie 5  35 min

• Bespreek de opdrachten van thuis en moedig cliënt aan door te gaan met het invullen van G-schema’s
• Bespreek de helpende gedachten en opgedane inzichten. Pak het G-schema erbij en gebruik dit als brug naar de gedragsexperimenten. 
• Geef uitleg over gedragsexperimenten en waarom het belangrijk is om te oefenen met ander gedrag.
• Stel samen een eerste gedragsexperiment op. Bijvoorbeeld aan de hand van de vraag “Wat zou jij op basis van deze helpende gedachte anders doen?”. Jullie hebben beiden de mogelijkheid om dit in de NiceDay app te zetten.
• Voorbeelden van oefeningen en opdrachten voor thuis:
  • Blijf oefenen met stap 1 t/m 3 van het G-schema.
  • Voer het gedragsexperiment uit en vul in hoe het is gegaan.
  • Vraag cliënt om een gespreksnotitie te maken van deze sessie.
     

Sessie 6 tot aan de afronding 35 min

• Bespreek hoe het eerste gedragsexperiment is gegaan.
• Stel samen nog meer experimenten op waarmee cliënt gaat oefenen (het liefst zoveel mogelijk). Voorbeelden van gedragsexperimenten en aanknopingspunten en hoe deze op te stellen kun je vinden in de Kennisbank bij de kerninterventie Gedragsexperimenten. 
• Voorbeelden van oefeningen en opdrachten voor thuis:
  • Voer de experimenten uit en registreer dit in NiceDay.
  • Vraag cliënt om een gespreksnotitie te maken van deze sessie.

Evalueer 
Na 6 sessies het effect van de G-schema’s en gedragsexperimenten en opgedane inzichten. Is de interventie effectief? Ga dan net zo lang door totdat de nieuwe cognities en het gedrag min of meer zijn ‘verankerd’ en de behandeldoelen (grotendeels) zijn bereikt. Indien je merkt dat de therapie - ondanks inzet van de cliënt en jijzelf - onvoldoende effect heeft, maak dit bespreekbaar met cliënt en in het MDO. Onderzoek de mogelijke oorzaken en stel zonodig de therapie bij. 

💼 Kerninterventie Werkhervatting

De kerninterventie Werkhervatting heeft als doel om je cliënt succesvol te laten terugkeren op de arbeidsmarkt. Je onderzoekt wat je cliënt nodig heeft en welke factoren een mogelijke belemmering vormen. Stapsgewijs bedenk je samen praktische oplossingen om je cliënt op passende snelheid te laten reïntegreren. Gemiddeld duurt dit minstens 4 sessies.
Verdieping kerninterventie Werkhervatting 

Sessie 1 35 min

• Geef uitleg over werkhervatting. 
• Vul samen stap 1 van het stappenplan in: alle werkzaamheden beoordelen op basis van plezier, belasting, tijdsdruk en afhankelijkheid van anderen. Bepaal vervolgens met welke taken je cliënt de werkhervatting begint.
• Voorbeelden van oefeningen en opdrachten voor thuis:
  • Laat je cliënt het stappenplan bespreken met zijn/haar leidinggevende. Het doel is om tot concrete afspraken te komen over het hervatten van het werk.
  • Laat alle werkgebeurtenissen en bijkomende spanning registreren in het dagboek.
     

Sessie 2 35 min

• Bespreek het huiswerk en monitor of de cliënt alles begrijpt. Geef eventueel extra uitleg.
• Monitor het doorzetten van klachtenregistratie.
• Maak een energiebalans tabel samen met je cliënt.
• Maak een overzicht van hulpbronnen en hindernissen samen met je cliënt. 
• Bespreek de werkgebeurtenissen en bespreek mogelijke knelpunten. Belangrijk om samen tot oplossingen te komen. 
• Voorbeelden van oefeningen en opdrachten voor thuis:
  • Vraag je cliënt om de tabellen zelf verder af te maken of aan te vullen.
  • Bijhouden van werk gebeurtenissen en knelpunten.
     

Sessie 3 35 min

• Bespreek het huiswerk en monitor of de cliënt alles begrijpt.
• Monitor het doorzetten van klachtenregistratie.
• Analyseer de energiebalans, hulpbronnen en hindernissen. Onderzoek samen mogelijke oplossingen.
• Bespreek mogelijkheden voor job crafting en veranderstrategieën.
• Voorbeelden van oefeningen en opdrachten voor thuis:
  • Cliënt mogelijke wensen voor verandering laten bespreken met leidinggevende.
  • Pas besproken veranderstrategieën toe.

Sessie 4 35 min

• Bespreek het huiswerk en monitor of de cliënt alles begrijpt.
• Monitor het doorzetten van klachtenregistratie.
• Bespreek toegepaste veranderstrategieën.
• Bespreek korte en lange termijn doelen in het kader van werkhervatting.
• Indien je cliënt moeite ervaart met tijdsbewaking en het uitvoeren van eerdere afspraken, blijf dan doorgaan met de tijdsmanagement oefeningen.
• Voorbeelden van oefeningen en opdrachten voor thuis:
  • Laat je cliënt de doelen met de leidinggevende bespreken.

🔁 Kerninterventie Terugvalpreventie

Het doel van Terugvalpreventie is om in kaart te brengen hoe iemand mogelijke terugval kan signaleren en monitoren, wat diens valkuilen zijn en wat voor handvatten iemand kan toepassen om met klachten of situaties om te gaan. Dit duurt gemiddeld 1-2 sessies.
Verdieping kerninterventie terugvalpreventie
 

Sessie (1 of 2 sessies) 35 min

• Reflecteer op de OMQ en SMQ voortgang en bespreek eventuele andere vragenlijsten.
• Evalueer de behandeling:
  • Bespreek het effect van de behandeling.
  • Welke obstakels zijn overwonnen en welke zijn nog aanwezig? 
  • Voorspel en normaliseer: het is normaal om weer angst te kunnen voelen voor situaties die op dit moment geen probleem meer opleveren. Stress, vermoeidheid en/of veranderingen in je leven kunnen hierin een rol spelen.
• Stel samen het terugvalpreventieplan op:
  • Maak een lijst van situaties en problemen, waarbij terugval in het ‘oude gedrag’ op de loer ligt.
  • Laat je cliënt bij iedere situatie een strategie opschrijven die in deze specifieke situaties kan worden toegepast.
• Oefeningen en opdrachten voor thuis:
  • Moedig je cliënt aan om alles wat is geleerd te blijven toepassen. Denk ook aan het blijven gebruiken van de app, zoals het invullen van trackers om alert te blijven op de hoeveelheid piekeren, vermijding en veiligheidsgedrag en het G-schema om niet-helpende gedachten uit te dagen.
  • Vraag je cliënt om een gespreksnotitie te maken van deze sessie. 
  • Vraag je cliënt het terugvalpreventieplan af te maken.

PDF downloaden

PDF versie

📚 Inzetten van artikelen

Op basis van van de persoonlijke situatie en klachten van je cliënt kun je ondersteunende blog artikelen inzetten. Deze zijn geschreven door professionals en ervaringsdeskundigen en te vinden op niceday.app. Denk aan:
 

1. Persoonlijkheid en burn-out
2. Hoe bij een burn-out je flesjes energie opraken
3. Is jouw weegschaal in balans?
4. Herken jij stresssignalen?
5. Ben jij dagelijks bewust bezig met je gezondheid?
6. Belang van een gezonde leefstijl bij psychische klachten
7. Jouw reactie op stress, bewust of onbewust
8. Leefregels: behulpzaam of beperkend?
9. Ontspanningsoefening ‘Progressieve Relaxatie’

Bronnen

1. Keijsers, G. P. J., Van Minnen, A., Verbraak, M., Hoogduin, C. A. L. & Emmelkamp, P., (2021). Protocollaire behandelingen voor volwassenen met psychische klachten.
2. https://www.ggzstandaarden.nl/zorgstandaarden/aanpassingsstoornis-incl-overspanning-en-burn-out/samenvatting